ΟΛΜΕ. Προαγωγικές εξετάσεις (10-02-2014)
Η Εξέταση στα Εικαστικά της Α΄Λυκείου με ή χωρίς Τράπεζα θεμάτων
Η βαθμιαία εξοικείωση των μαθητών με τα εικαστικά προβλήματα και η έμπρακτη εκγύμνασή τους πάνω στις βάσεις της καλλιτεχνικής εικονοπλασίας, συνιστούν το θεμελιώδες πλαίσιο όπου συνοψίζεται η ουσία και το βασικό περιεχόμενο της εικαστικής διδασκαλίας. Η διδασκαλία αυτή, υποβοηθώντας με τις πολύμορφες μεθόδους και τα μέσα της Τέχνης την άμεση καλλιτεχνική πρακτική, δεν απευθύνεται σε μερικούς μόνο με σκοπό να τους κάνει καλλιτέχνες, αλλά σε όλους με σκοπό να δώσει ώθηση και διέξοδο στη μαθητική δημιουργικότητα και να εισάγει τους πάντες στο νόημα και το περιεχόμενο των λειτουργιών της Τέχνης.
Αν και η καλλιτεχνική διδασκαλία έχει η ίδια ευρύ θεωρητικό υπόβαθρο, και ακόμα υποστηρίζει συμπληρωματικά την καλλιτεχνική πράξη με χρήσιμες και αναγκαίες κατά περίσταση θεωρητικές κλπ. αναφορές και προσεγγίσεις, δεν είναι διδασκαλία θεωρίας αλλά διδασκαλία άμεσα συνυφασμένη με τη δημιουργική καλλιτεχνική πράξη.
Από εδώ απορρέει το προφανές, ότι κριτήριο επίδοσης για το μάθημα δεν είναι οι «θεωρητικές» απαντήσεις στα κουτάκια μονοδιάστατων και στερεοτυπικών κλισέ που αντιμάχονται στην ουσία το πνεύμα της Τέχνης. Κριτήριο για το συγκεκριμένο μάθημα επιλογής, είναι αποκλειστικά η έμπρακτη καλλιτεχνική απόδοση αυτού ή του άλλου θέματος ή γενικά αυτής ή της άλλης εικαστικής άσκησης.
Η δημιουργική άσκηση και εξάσκηση είναι στις μέρες μας ακόμη περισσότερο αναγκαία. Θα γινόταν αλήθεια ποτέ π.χ. η αθλητική αγωγή θεωρητικό μάθημα; Θα μπορούσε η αθλητική αγωγή να εξεταστεί ως θεωρητικό μάθημα με ερωταπαντήσεις; Στο ωρολόγιο πρόγραμμα Α΄/θμιας και Β΄/θμιας Εκπαίδευσης υπάρχουν γνωστικά αντικείμενα τα οποία από τη φύση τους δεν επιδέχονται αλλαγές οι οποίες αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία τους. Δεν μπορεί τα «Εικαστικά» Καλλιτεχνικής Παιδείας επειδή εμπεριέχει θεωρητική κατάρτιση να μεταλλαχθεί από δημιουργικό σε θεωρητικό γνωστικό αντικείμενο.
Οι μαθητές μέσα από τα μαθήματα των τεχνών έχουν τη μοναδική ευκαιρία να εκφραστούν ελεύθερα και να αποδείξουν τις δημιουργικές τους ικανότητες, γεγονός το οποίο συμμετέχει στην καλλιέργεια και την μετέπειτα ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους.
Το μάθημα επιλογής «Ιστορία Ελληνικού και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού» στην Α΄ Λυκείου εξετάζεται ως θεωρητικό μάθημα. Το μάθημα επιλογής «Εικαστικά» Καλλιτεχνικής Παιδείας, είναι κατ’ εξοχήν δημιουργικό-εργαστηριακό μάθημα.
Ως εξεταζόμενο μάθημα θα πρέπει συνεπώς να είναι δημιουργική άσκηση, διότι οι παρεχόμενες αναλύσεις, παρατηρήσεις, γνώσεις, αποσκοπούν εντέλει στην εκτέλεση – δημιουργία ενός προσωπικού εικαστικού αποτελέσματος από το μαθητή.
Όσον αφορά τη διαδικασία της εξέτασης του μαθήματος, πιστεύουμε ότι είναι αναγκαίο τα θέματα να βασίζονται στα κεφάλαια που περιλαμβάνει η υπάρχουσα διδακτέα ύλη στο βιβλίο της Α΄ Λυκείου «ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ», ασκήσεις με αναφορές και αναλύσεις σε λειτουργίες στις οποίες βασίζονται τα έργα τέχνης.
Παραδείγματα:
Τίτλοι μαθημάτων Άσκηση
1. Τρόποι σύνθεσης Σύνθεση έργου με συγκεκριμένο θέμα
2. Ρυθμός Σύνθεση έργου με ρυθμό
3. Εσωτερικός χώρος Σύνθεση έργου με θέμα έναν εσωτερικό χώρο
4. Το βάθος Σύνθεση έργου με προοπτική
5. Σύνθεση μιας ιδέας Σύνθεση έργου με συγκεκριμένη ιδέα
Υπάρχει προφανώς εξαιρετική ευχέρεια εξεύρεσης θεμάτων και προτεινόμενες ασκήσεις.
Η εξέταση μέσα από τη δημιουργική άσκηση, όπως έως σήμερα ισχύει, σε καμία περίπτωση δεν δημιουργεί πρακτικά ή διαδικαστικά προβλήματα, επιπλέον δε, είναι αναμφισβήτητα αποδεκτή από τους μαθητές και τους εικαστικούς εκπαιδευτικούς. Εξ’ άλλου το μάθημα θέτει τους πρώτους βασικούς κανόνες που αφορούν στο Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο που εξετάζονται πανελλαδικά για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΣΚΤ, Αρχιτεκτονική, ΤΕΙ).
Είτε μέσω τράπεζας θεμάτων, είτε ενδοσχολικά θα γίνεται μελλοντικά η εξέταση του μαθήματος «Εικαστικά» Καλλιτεχνικής Παιδείας, κανένα δίλημμα δεν πρέπει να τεθεί.
Η εκπαιδευτική εμπειρία, μας υπαγορεύει να έχουμε την άποψη ότι: Θα πρέπει να συνεχίσει να εξετάζεται με ασκήσεις ως δημιουργικό, και όχι ως θεωρητικό με ερωτήσεις. Κάθε διαφορετική περίπτωση σημαίνει ότι οι μαθητές θα εξετάζονται όχι σ’ αυτά που διδάχτηκαν στο συγκεκριμένο μάθημα, αλλά σε διαφορετικά πράγματα και με μεθόδους ξένες και αντίθετες προς την ουσία και το περιεχόμενο του μαθήματος. Αυτό από τη μία πλευρά. Απ’ την άλλη μια δήθεν «θεωρητική» καθιέρωση εξέτασης στην Α΄ Λυκείου θα σημαίνει πλήρη έκπτωση και απολύτως ανάξια για το μάθημα επιλογής «Εικαστικά» Καλλιτεχνικής Παιδείας, αντικαλλιτεχνική και αντιεπιστημονική μετάλλαξη του μαθήματος.
Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι με τέτοια εξέλιξη που φαίνεται να έχει δρομολογηθεί και ζητάμε να σταματήσει άμεσα οποιαδήποτε τέτοια διαδικασία. Για το Δ.Σ. της ΕΝΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
Η Γραμματέας Ν. Παληοκώστα / Η Πρόεδρος Ζ. Χατζή